Bilgilendirme

Sevgili takipçiler, İsimler konusunda İsimleri çoğullaştırmayı görmüştük ancak, İsmin halleri kısmında Çoğul isimlere hal verme kuralları ve örneklerini başlangıç aşamasında olduğumuz için görmedik. 

Çoğul isimlere -i / -e / -de / -den ve Hitap hali vermeyi yine aynı başlıklar altında önümüzdeki günlerde bulabileceksiniz. Yani daha önce çalıştığınızı düşünerek İsmin Halleri başlıklarına bakmamazlık etmeyin lütfen :D

Blog yazıları güncellenmekte olduğundan, ilerleyişimiz sırasında önceki konulara tekrar bakmanızda fayda var, daha önce bulamadığınız bilgiler ve örnekleri vakit buldukça ve öğrenme düzenimize göre güncelleyeceğim. İlginize teşekkür ederim.

İsimlerin Hitap (Seslenme) Hali

Yunancada isim ve sıfatlara Seslenme- Çağırma yani hitap hali verilirken artikel kullanılmaz. Yani bir kişiye sesleneceğimiz zaman isminin önündeki (-ο\-η\-το)artikeli kullanmayız. Ancak kelimenin sonunda bulunan harf kaldırılabilir ya da değişime uğrar. Bu bölümde Eril,Dişil ve Yansız isimlere Hitap hali verilirken uygulanması gereken kuralları öğreneceğiz.

Eril İsimlerde Hitap Hali:

• İsmin yada sıfatın önünde bulunan artikel kullanılmaz.

• -ης - ας ile biten isimlerde (-ς) kalkar.

ο πατέρας → πατέρα  (Baba)

(o pateras)        (patera)

ο Κώστας  → Κώστα  (Özel İsim)

(O Kostas)         (Kosta)

ο Γιάννης  → Γιάννη   (Özel İsim)

(O Yannis)     (Yanni)

• -ος ile biten isimlerde -ος kalkar yerine -ε kullanılır.

ο φίλος    →   φίλε        (arkadaş)

(O filos)         (file)

ο γιατρός  → γιατρέ     (doktor)

(yatros)          (yatre)

• Bazı -ος ile biten kelimelerde öğrendiğimiz kural uygulanmaz. Yani kelime kelime sonu -ος  ile bittiği halde  -ε ye dönüşmez. Sadece  -ς kaldırılır.

ο Πάνος       →   Πάνο    (Özel isim)
(o Panos)           (Pano)

ο Θόδωρος  →  Θόδωρε  (Özel isim)
(o Thodoros)      (Thodore)

Dişil ve Yansız İsimlerde Hitap Hali:

Dişi ve yansız isimlerde kelime sonların da herhangi bir değişiklik olmaz. Sadece kullandığımız kelimeden önce artikel kullanılmaz.

η μητέρα →   μητέρα   (anne)

(i mitera)         (mitera)

η Ελένη   →   Ελένη     (Özel isim)

(i Eleni)           (Eleni)

το αγόρι   →   αγόρι     (oğlan)

(to agori)         (agori)

το κορίτσι →   κορίτσι  (kız)

(to koritçi)        (koritçi)

İsimlerin -den Hali

Bu bölümde İsimlere -den hali vermeyi öğreneceğiz. Aslına bakarsanız İsme -e /-de halini vermeyi iyi kavradıysak, -den hali sizlere çok kolay gelecek. Hadi başlayalım :)

Hatırlayalım; isimlere -e/-de hali verirken Eril, dişi ve yansız isimlerin -i halinde iken bulunan (το(ν)-τη(ν)-το) artikellerinin başına (σε) eki getirmiştik. İsme -den halini vermek için bu artikellerin başına (απο) ekliyoruz.

Yani;

Eril isimler için       : απο το(ν)   (apo ton)

Dişi İsimler için      : απο τη(ν)   (apo tin)

Yansız isimler için  : απο το        (apo to)

Sonlardaki ν (n) harfinin, bir sonraki kelime (κ,π,τ,μπ,ντ,γκ,τσ,τζ,ξ,ψ) harfleriyle başlıyorsa kullanıldığını hatırlayın.

Tekil Eril İsimlerde -den Hali:

Yunancada tekil olan eril isimler -den hali alacakları zaman;

• Eril isimlerin -i halinde iken kullanılan το(ν) artikelinin önüne απο eklenir.
• Tıpkı eril isme - i hali verilirken olduğu gibi, isim sonundaki -ς kaldırılır.

Örnek: 

ο πάγκος  (tezgah)          απο τον πάγκο (tezgahtan)

(o pagos)                        (apo ton pago)

Ο πάγκος είναι εδώ.  Tezgah burada.
(O pagos ine edo)


Παίρνο το κουτί απο τον πάγκο.  Kutuyu tezgahtan alıyorum.
(Perno to kuti apo ton pago.)


Tekil Dişil İsimlerde -den Hali:


Yunancada tekil olan dişil isimlere -den hali verilirken;

• Dişil isimlerin -i halinde iken kullanılan τη(ν) artikelinin önüne απο eklenir.

η καρέκλα (sandalye)       απο τη καρέκλα (sandalyeden)
(i karekla)                         (apo ti karekla)


Η καρέκλα είναι κόκκινη.  Sandalye kırmızı.
(İ karekla ine kokini)


Η Σεντεφ σηκώθηκε απο τη καρέκλα.  Sedef sandalyeden kalktı. 
(İ Sedef sikothike apo ti karekla.)


Tekil Yansız İsimlerde -den Hali:


Yunancada tekil olan yansız isimlere -den hali verilirken;

• Yansız isimlerin -i halinde iken kullanılan -το artikelinin önüne  απο eklenir.
• İsim sonu http://sedefle.blogspot.com/2011/10/isimlerin-cogullastrlmas.html

το ψυγείο  (buzdolabı)    απο το ψυγείο (buzdolabından)
(to pisigio)                       (apo to pisigio)


Το ψυγείο είναι άσπρο. Βuzdolabı beyazdır.
(To psigio ine aspro) 


Πάρε νερό απο το ψυγείο. Buzdolabından su al.
(Pare nero apo to pisigio)

Çoğul İsimlerde -den Hali

Çoğul Eril İsimlerde -den Hali:

Yunancada çoğul olan eril isimler -den hali alacakları zaman;

• Eril isimlerin -i halinde iken kullanılan τους artikelinin önüne απο eklenir.
• Sonu (ο) ile biten çoğul eril isimler (ους) ile
• Sonu (α-η) ile biten çoğul eril isimler (ες) ile bitirilir.

Örnek: 

οı σκύλους (köpekler)        απο τους σκύλους(köpeklerden)

(o skilos)                            (apo tus skilus)

Οι σκύλοι είναι πολύ όμορφοι. Köpekler çok güzel

Φύγε μακριά απο τους σκύλους.  Κöpeklerden uzak dur.

(Fige makria apo tus skilus)

Çoğul Dişil İsimlerde -den Hali:


Yunancada çoğul olan dişil isimlere -den hali verilirken;

• Çoğul Dişil isimlerin -i halinde iken kullanılan της artikelinin önüne απο eklenir.
• İsim sonları (-ες) ile bitirilir

οι καρέκλες (sandalyeler)   απο της καρέκλες (sandalyelerden)
(i karekles)                            (apo ti karekles)


Οι καρέκλες είναι εδώ.  Sandalyeler burada.
(İ karekles ine edo)


Σηκώθειτε απο της καρέκλες.  Sandalyelerden kalkın. 
(Sikothite apo tis karekles.)

Çoğul Yansız İsimlerde -den Hali:

Yunancada çoğul olan yansız isimlere -den hali verilirken;

• Çoğul Yansız isimlerin -i halinde iken kullanılan -τα artikelinin önüne  απο eklenir.

• İsim sonu http://sedefle.blogspot.com/2011/10/isimlerin-cogullastrlmas.html

τα πλοία (gemiler)    απο τα  πλοία  (gemilerden)

(ta plia)                       (apo ta  plia)

Τα  πλοία  είναι στο λιμάνι. Gemiler limandadır.

(To plia ine sto limani) 

Oι επιβάτες βγαίνουν απο το πλοία. Yolcular gemilerden iniyor.

(İ epivates vgenun apo to plia)

İsimlerin -e ve -de Hali

Yunancada ismin -e hali ve -de hali aynı şekilde kullanılmaktadır. Bu sebeple iki hali birlikte öğrenmiş olacağız. Ve aslında bir önceki bölümde gördüğümüz İsme -i hali verilmesini iyi bir şekilde kavrayabildiysek bu halleri öğrenmemiz çok kolay olacaktır.

İsimlere -e ve -de hali verirken, ismin -i halinde kullanılan artikellerin önüne (σε) eklenir.

Yani;

Eril isimler için      : σε + το(ν)   birleşmesi kısaca  στο(ν)  (ston)

Dişi isimler için     :  σε + τη(ν)   birleşmesi kısaca  στη(ν)  (stin)

Yansız isimler için : σε + το        birleşmesi kısaca  στο       (sto)

Parantez içinde bulunan -ν (n) harfleri bir sonraki kelime sesli harfle başlıyorsa kullanılmaktadır.

Tekil Eril İsimlerde -e/-de hali;

Yunancada tekil olan eril isimler -e ya da -de halini alacakları zaman

• İsmin önünde bulunan ο artikeli στο(ν) a dönüşür.
• Eril ismin sonunda bulunan (-ς) kaldırılır.

Örnek:

ο πίνακας  (karatahta / tablo)     στον πίνακα (karatahtaya /tabloya)

(o pinakas)                                  (ston pinaka)

Ο πίνακας είναι εδώ.     Karatahta burada.

(O pinakas ine edo.)

Ο άντρας γράφει στον πίνακα.    Adam karatahtaya yazıyor.

(O andras grafi ston pinaka.)

Yukarıdaki iki cümlede kullanılan ο πίνακας yani karatahta kelimesinin, ismin -e halinde bulunan bir cümle içinde kullanıldığında hem kendinden önce gelen artikelin değiştiğini mavi ile boyanmış olarak görüyoruz hem de sonundaki -s harfinin yok olduğunu. 

Tekil Dişi İsimlerde ismin -e/-de hali;

Yunancada tekil olan dişil isimler -e ya da -de halini alacakları zaman

• İsmin önünde bulunan η artikeli στη(ν) e dönüşür.

Örnek:

η Αθηνά  (Atina)       στην Αθηνά (Atina'ya / Atina'da)

(i Atina)                     (stin Atina)

Η Αθηνά είναι όμορφη πόλη. (Atina güzel şehirdir.)

(İ Athina ine omorfi poli.)

Εγώ πηγαίνω στην Αθηνά. (Ben Atina'ya gidiyorum.)

(Ego pigeno stin Athina.)

Tekil Yansız İsimlerde ismin -e/-de hali;

Yunancada tekil olan yansız isimler -e ya da -de halini alacakları zaman

• İsmin önünde bulunan το artikeli στο ya dönüşür.

Örnek:

το ράφι  (raf)        στο ράφι   (rafa / rafta)

(to rafi)                 (sto rafi)

Αυτό το ράφι είναι μπλέ.    (Bu raf mavidir.)

(Afto to rafi ine ble.)

Ο φάκελος είναι στο ράφι. (Zarf raftadır.)

(O fakelos ine sto rafi.)

Bilmediğimiz Kelimeler:

εδώ: burada

ο άντρας: adam

γράφω: yazmak fiili

όμορφη: güzel

πόλη : şehir

φάκελος: zarf

μπλε: mavi

ÇOĞUL İSİMLERE -E/-DE HALİ VERİLMESİ

Çoğul Eril İsimlerde -e/-de hali;

Yunancada tekil olan eril isimler -e ya da -de halini alacakları zaman

• İsmin önünde bulunan οι artikeli στους (σε+τους) a dönüşür.

• (-οι) ile biten çoğul eril isimlerin sonu (-ους) ile bitirilir.

• (-ες) ile biten çoğul eril isimlerin sonu aynı şekilde kalır.

Örnek:

οι αδελφοί  (erkek kardeşler)   στους αδελφούς (erkek kardeşlere-de)

Πού είναι οι αδελφοί σου; (Erkek kardeşlerin nerede?)

(pu ine i adelfi su?)

Ο Νίκος στέλνει γράμμα στους αδελφούς του. 

(Νikos erkek kardeşlerine mektup gönderiyor.)

(O Nikos stelni grama stus adelfus tu.)

οι φύλακες (korumalar)         στους φύλακες  ( korumalara-da)

(i filakes)                                 (stus filakes)

Τι κάνουν οι φύλακες;  (Korumalar ne yapıyor?)

(ti kanun i filakes)

Τα πεδίά πηγαίνουν στους φύλακες. (çocuklar gardiyanlara gidiyor.)

Çoğul Dişil İsimlerde -e/-de hali;

Yunancada çoğul olan dişil isimler -e ya da -de halini alacakları zaman

• İsmin önünde bulunan oı artikeli στης e dönüşür.

• İsim sonu -ες olarak kalır.

Örnek:

οι θείες    (Teyzeler)                   στις θείες    (Teyzelere-de)

(oı thies)                                      (stis thies)

οι φίλες    (Kız arkadaşlar)         στις φίλες    (Kız arkadaşlara-da)

(i files)                                        (stis files)

Çoğul Yansız İsimlerde -e/-de hali;

Yunancada tekil olan yansız isimler -e ya da -de halini alacakları zaman

• İsmin önünde bulunan τa artikeli στa ya dönüşür.

• İsim sonu değişimleri Çoğul halde olduğu gibi kalır.

τα παιδιά (Çocuklar)             στα παιδιά (Çocuklara-da)

(ta pedya)                              (sta pedya)

τα δέματα (ağaçlar)               στα δέματα (Ağaçlara-da)    

(ta demata)                             (sta demata)                      

İsimlerin -i Hali

Yunancada isimlere -i hali verilirken tıpkı isimleri çoğullaştırmada olduğu gibi hem isimden önce kullanılan artikel hem de isim sonları değişebilmektedir. Bu bölümde isme -i hali verirken Eril, Dişil ve Yansız isimlerde nasıl değişiklikler olduğunu hep birlikte öğreneceğiz.

Tekil Eril isimlerde -i hali:

• İsimden önce kullanılan   -ο   artikeli    το(ν)  a dönüşür.
• İsim sonundaki   -ς  kalkar.

Örnek:

Ο άντρας μαθαίνει ελληνικά.     Adam Yunanca öğreniyor.

(O andras matheni elinika.)

Bu örnekte gördüğümüz gibi ismin -i hali kullanılmadığından hem eril ismin önündeki artikel hemde isim sonu normal durumda bulunuyor. Altı çizgili olarak görebilirsiniz.

Bir de şu örneği inceleyelim:

Εγώ βλέπω τον άντρα.     Ben adamı izliyorum.

(Ego vlepo ton andra.)

Gördüğünüz gibi bu örnekte ismin i hali kullanıldığından artikel -ο dan τον a dönüşmüş ve ismin sonunda ki -ς yok olmuş durumda.

Tekil Dişil İsimlerde -i hali:

• İsimden önceki artikel   -η   den    τη(ν)  e    dönüşür.
• İsim sonu aynı kalır.

Örnek:

Η δασκάλα παίζει ποδόσφαιρο.  Öğretmen futbol oynuyor.

(İ daskala pezi podosfero.)

Bu örnekte ismin -i hali kullanılmadığından artikel normal durumda yani -η  olarak kullanılmış. Şimdide ismin -i hali kullanılan bir cümle görelim:

Εγώ αγαπώ την δασκάλα.     Ben öğretmeni seviyorum.

(Ego agapo tin daskala) 

İsmin -i hali kullanıldığında ise artikel τη(ν) e dönüşmüş.

Tekil Yansız isimlerde -i hali:

Yansız isimlerde isimden önce kullanılan artikel de, isim sonları da aynı kalır. Yani ismin normal hali ile -i hali arasında bir fark yoktur.

Genel olarak baktığımızda ismin -i halinde meydana  gelen değişikliği renklerle görelim.

ο άντρας          τον άντρα

adam                adam-ı

η δασκάλα       την δασκάλα

öğretmen          öğretmeni

Şimdi öğrendiklerimizi örneklerle pekiştirelim bu arada yeni Yunanca kelimelerde öğrenmiş olacağız.

=============================================

Ο πίνακας είναι εδώ.     Yazı tahtası buradadır.

(O pinakas ine edo.)

Βλέπω τον πίνακα.      Yazı tahtasını görüyorum.

(Vlepo ton pinaka)

ο πίνακας         τον πίνακα

yazı tahtası       yazı tahtasını

==============================================

Η πόρτα είναι εδώ.     Kapı buradadır.

(İ porta ine edo.)

Βλέπο την πόρτα.       Kapıyı görüyorum.

(Vlepo tin porta.)

η πόρτα             την πόρτα

kapı                    kapıyı

==============================================

Το κουτί είναι εδώ.      Kutu buradadır.

(To kuti ine edo.)

Βλέπω το κουτί.           Kutuyu görüyorum.

(Vlepo to kuti)

το κουτί               το κουτί

Kutu                     Kutuyu

ÇOĞUL İSİMLERE -İ HALİ VERİLMESİ

Çoğul isimlere -i hali verilirken uygulanan kuralları öğrenmeden önce, İsimlerin Çoğullaştırılması konusunu tekrar gözden geçirmenizi ve tekil ve çoğul isimler için kullanılan artikelleri ve isim sonlarında meydana  gelen harf değişimlerini iyice kavramanızı öneririm.

Çoğul Eril isimlerde -i hali:

• İsimden önce kullanılan   -οι   artikeli    τους  a dönüşür.

• İsim sonu   -οι  ile biten çoğul eril kelimeler -ους ile bitirilir.

Örnek:

οι φίλοι  (erkek arkadaşlar)    τους φίλους (erkek arkadaşları)

(i fili)                             (tus filus)

• İsim sonu -ες  ile biten çoğul eril kelimelerde değişiklik olmaz.

Örnek:
οι ταμίες (kasiyerler)                     τους ταμίες (kasiyerleri)

(i tamies)                                        (tus tamies)

οι σπουδαστές  (erk. öğrenciler)   τους σπουδαστές   (erk. öğrencileri)
(i spudastes)                                   (tus spudastes)

Çoğul Dişil isimlerde -i hali:

• İsimden önceki artikel   -οι   den    της  e    dönüşür.
• İsim sonu -ες olarak aynı kalır.

Örnek:

οι γυναίκες  (kadınlar)             τις γυναίκες (kadınları)  

(i ginekes)                                 (tiss ginekes)

οι βιβλιοθήκες  (kitaplıklar)    τις βιβλιοθήκες (kitaplıkları)  

(i vivliothikes)                           (tis vivliothikes)

Çoğul Yansız isimlerde -i hali:

• Yansız çoğul isimlerde isimden önce kullanılan artikel -τα aynı kalır.
• isim sonları da aynı kalır. Yani ismin normal hali ile -i hali arasında bir fark yoktur.

Örnek:

τα δέματα   (ağaçlar)           τα δέματα    (ağaçları)
(ta demata)                           (ta demata)

τα μολύβια  (kalemler)        τα μολύβια  (kalemleri)
(ta molivia)                           (ta molivia)



Eril ve Dişi isimlerin önlerinde bulunan artikelde
το(ν)
τη(ν)
olduğu durumlarda sonunda (ν) kullanıp kullanmayacağımızı şu şekilde formüle edebiliriz.


bir sonraki kelime aşağıda belirtilen harfler ile başlıyorsa sondaki "N" harfi eklenir

τον
        α,ε,η,ι,ο,υ,ω,ου,αι,ει,οι,υι
        κ,π,τ,μπ,ντ,γκ,τσ,τζ,ξ,ψ
την



bir sonraki kelime aşağıda belirtilen harfler ile başlıyorsa sondaki "N" harfi eklenmez.

το
               β,γ,δ,φ,χ,θ,λ,μ,ν,π,σ,ζ
τη